Een afscheid
zonder afsheid
Een verhaal over een vrouwelijke haarlok en een foto van
een nu nog onbekende jonge stoker olieman
De stoker olieman
Johannes Thomas Martens jr. (1915 – 1942) was een jonge stoker aan boord van de kruiser De Ruyter. In 1937 ging hij mee met de uitreis naar Nederlands-Indië. Begin 1940 stuurde hij een brief naar huis waarin hij aangaf om met één van de torpedobootjagers terug te keren naar huis. De Duitse inval van mei 1940 gooide roet in het eten. De jagers bleven in Nederlands-Indië en Jan bleef geplaatst op de De Ruyter. Op dit schip sneuvelde hij tijdens de Slag in de Javazee op 27 februari 1942.
Sinds 2018 maakt deze bijzondere herdenkingsmantel deel uit van de presentatie over de Slag in de Javazee in het Marinemuseum.
Een vrouwelijke haarlok
Er was geen monument waar de familie van Jan jr. naar toe kon omdat hij een zeemansgraf kreeg. Daarom maakte Jan sr. dit mantelstuk en gaf het een plek in huis, zodat er toch iets tastbaars overbleef. Bij het portret van zijn zoon voegde hij een haarlok van zijn vrouw Christina Jongbloed-Martens toe die op 14 februari 1942 kwam te overlijden. Waarschijnlijk heeft Jan jr. nooit geweten dat zijn moeder was overleden.
Het mantelstuk
Het mantelstuk bestaat uit drie onderdelen:
- Aan de voorzijde een foto van Jan jr. achter glas en de tekst JAVAZEE 27-2-1942
- Aan de rechterzijde een stokanker met de tekst DE RUYTER
- Aan de linkerzijde een wolfskop met open bek
Het frontstuk heeft een patroon van een golvende zee en aan weerszijden staan pilaren met naar elkaar toegroeiende maistakken. Uit de rechtertak een maïskolf, uit de linker tak groeit een brandende flambouw (symbool van de Marine Stoomvaartdienst), die het geheel bekroont.
