80 jaar geleden
Op 31 oktober 1944 werd door een Koninklijk Besluit de Marine Vrouwenafdeling (Marva) opgericht onder het motto: ‘Maak een man vrij voor de vloot en help Indië bevrijden’.
Hoewel de Marva’s zich volledig inzetten voor de marine, hadden ze een andere rechtspositie dan hun mannelijke collega’s. Lange tijd mochten vrouwen alleen wal-functies vervullen en werkten ze niet aan boord van marineschepen. Ze werden ingezet als telefonisten, kleermaaksters, maar ook in hogere functies aan land.
Mijlpalen
Een belangrijke mijlpaal werd bereikt in 1951, toen het schip Hr.Ms. Schorpioen werd aangewezen als het woonschip voor de Marva’s, waarbij voor het eerst een vrouw de leiding had. Het duurde echter tot 1981, met de start van project Zuiderkruis, voordat mannen en vrouwen op grotere schaal samen gingen werken aan boord van een marineschip. Dit project, waarbij een jaar lang op Hr.Ms. Zuiderkruis werd samengewerkt, was aanvankelijk niet heel succesvol, maar het legde wel de basis voor toekomstige gemengde bemanningen.
4 oktober 1966
Officier Marva der tweede klasse oudste categorie M.C. Massizzo werd in 1966 de eerste vrouwelijke commandant van een marineschip (Hr. Ms. Schorpioen). Het ramschip Hr.Ms Schorpioen (1868) werd in 1951 het woonschip van de Marva’s. Massizzo kreeg dus geen varend commando, maar een vrouw aan het roer van een marineschip was een novum, dit haalde zelfs de wereldpers.
Opheffing
Op 1 januari 1982 werd de Marine Vrouwenafdeling opgeheven. Er was geen verschil meer tussen mannen en vrouwen binnen de marine, en iedereen kreeg gelijke kansen. De noodzaak voor een aparte vrouwenafdeling verdween daarmee.
14 juni 2019
De Koninklijke Marine bevorderde op deze dag voor het eerst een vrouw tot commandeur. Het gaat om Jeanette Morang, die in 1997 al als 1e vrouw commandant werd op een operationeel Nederlands marineschip. De bevordering is een belangrijke mijlpaal in de geschiedenis van vrouwen bij Defensie.
NAVO-vlootverband
In 2022 voerde de Koninklijke Marine het commando over de Standing NATO Maritime Group 1 (SNMG1). Nederland droeg een jaar lang met onder meer een vlaggenschip bij aan het NAVO-vlootverband. Vanaf het vlaggenschip werd het commando gevoerd. De eerste maanden werd dit gedaan door commandeur Ad van de Sande, daarna door Morang. Zij deden dat vanaf Zr.Ms. Rotterdam, Zr.Ms. Van Amstel, Zr.Ms. De Zeven Provinciën, Zr.Ms. Karel Doorman en als laatste vanaf Zr.Ms. Tromp. Begin 2023 heeft Nederland het commando over de Standing NATO Maritime Group 1 overgedragen aan Duitsland.
Foto expositie
Ter gelegenheid van deze bijzondere mijlpaal is er een speciaal boek ontwikkeld waarin 80 vrouwen hun verhaal doen. Het 101 pagina’s tellende boek bevat portretten en een inkijk in de persoonlijke ervaringen, uitdagingen en successen van vrouwen binnen de Koninklijke Marine.
De portretten zijn vanaf 31 oktober een jaar lang te bewonderen in de expositie “80 jaar vrouwen bij de Koninklijke Marine”, aan boord van ramschip Schorpioen.
