Fase 1
In deze fase gaat het om oriëntatie en documentatie. Onder andere de weersomstandigheden op 27 februari 1942 worden zo nauwkeurig mogelijk vastgesteld.
Situatieschets 27 februari 1942 omstreeks 17:09 uur
Het moment dat de Britse HMS Exeter getroffen is en uit de geallieerde kruiserlinie wegdraait.
1. De dappere plichtsbetrachting van de Nederlandse marinemannen. De Ruter kan ik vurend afbeelden. Ze vecht dus terug.
2. De ongelijke strijd. Rondom neerkomende granaten. De getroffen, brandende HMS Exeter.
3. De gebrekkige communicatie. De Houston, Perth en Java draaien met de Exeter mee naar bakboord in de veronderstelling dat dit een gecoördineerde manoeuvre is. De Ruyter vaart een aantal minuten alleen door.
4. De koers is op dat moment NNW. Tijdstip 17:09 uur. 27 feb. 1942. Javazee, ZW van Pulau Balewan.
Weersomstandigheden
Maarten heeft uit een aantal boeken de volgende fragmenten kunnen noteren:
- 09:00 uur: Luchtaanval op HMS Jupiter. Lucht egaal bewolkt.
- 10:00 uur: Bewolking onder de 4000m.
- 16:00 uur: De geallieerden krijgen de Japanners in zicht op 25 km.
- 16:16 uur: Het gevecht begint. De commandant van de Kortenaer omschrijft in het tv programma ‘De Bezetting’ in 1962 hoe indrukwekkend de linie zich gevormd had in ‘prachtig weer’.
- 17:09 uur: De Exeter wordt getroffen. Het moment van waarneming.
- 21:25 uur: De schepen bevinden zich nu wat dichter in de Javaanse kust. “Intussen was de maan opgekomen aan een vrijwel wolkeloze lucht”. De overlevenden van de Kortenaer (op reddingsvlotten) spreken van de korte golfslag van de Javazee. Een opvarende van De Ruyter spreekt van een heldere sterrenhemel.
- 24:00 uur: De Java en De Ruyter zijn gezonken. Japanse bronnen vermelden het staken van de achtervolging op de twee overige schepen wegens een regenbui.
